(تصاویر) سفر به تهران قدیم؛ دستمزد عجیب باغداران کن برای کاشت چنارهای خیابان ولیعصر(عج)
ارباب خلیل از شخصیت‌های شناخته شده کن، پیمانکار کاشت درختان چنار خیابان ولی عصر(عج) بود. او برای کاشت درختان چنار، باغداران کن را که تخصص ویژه‌ای در باغداری داشتند در این پروژه همراه کرد. با اینکه خاطرات فراوانی از نحوه کاشت این درختان در حافظه تاریخی مردم این محله باقی مانده است اما شنیدن میزان دستمزد و نحوه پرداخت آن از همه جالب‌تر است.
ارباب خلیل، ارباب نبود اما از افراد متمول و صاحب نفوذ در زمان پهلوی اول بود. او پروژه کاشت درختان خیابان ولیعصر(عج) را که کریم ساعی طراحی کرده بود بر عهده گرفت و از پس اجرای درست پروژه هم خوب برآمد. ارباب خلیل برای کاشت درختان از باغداران زبده و باتجربه کن و البته نهال‌هایی که در باغات کن پرورش یافته بودند استفاده کرد. در کنار همه روایت‌هایی که از کاشت درختان در خیابان ولی عصر(عج) وجود دارد روایت نحوه و میزان پرداخت دستمزدها ما را شگفت‌زده خواهد کرد.
عبدالله درویش یکی از اهالی قدیمی کن روایت جذابی از دستمزد پیشنهادی به پدرش که در پروژه کاشت درختان چنار خیابان ولی عصر مشارکت داشته تعریف می کند. او از قول پدر مرحومش می‌گوید: «ارباب خلیل به باغدارانی که با خود برای کاشت درختان برده بود احترام زیادی می‌گذاشت. در آن زمان اصلا رسم بر این نبود که برای فعله یا کارگر غذا آماده کنند. معمولا کارگران همراه خودشان غذا می‌آوردند یا با نان و پنیر و … پذیرایی می‌شدند. اما ارباب خلیل اینطور نبود. او هر روز غذاهای خوب برای بچه‌محله‌های خودش می‌خرید، از چلوکباب تا آبگوشت که در آن زمان غذاهای تا حدی مجلل محسوب می‌شدند. پدرم نقل می‌کند یک روز که باغداران مشغول خوردن کباب بودند، رضا شاه سرزده از راه می‌رسد و باغداران را مشغول خوردن چلوکباب می‌بیند و رو به ارباب خلیل می‌کند که با این غذاهای اعیانی دستمزدشان چقدر است. ارباب خلیل هم می‌گوید: قرار شده همین زمین‌های اطراف را بهشان بدهیم؛ امانیه و الهیه و زعفرانیه و…»
درویش ادامه می‌دهد: «البته باغداران آن زمان خیلی عاقل‌تراز این حرف ها بودند چون زمین‌های امانیه، الهیه و زعفرانیه آن روزها ارزش زیادی نداشتند و بعد از اتمام کار به جایش پول گرفتند!»
محمدتقی محبعلی از دیگر اهالی قدیمی کن نیز روایت جالبی از دستمزد کاشت درختان خیابان ولیعصر (عج) تعریف می‌کند و می‌گوید: «پدرم حاج عباسعلی به نوعی مسئول رفت و آمد و نظارت بر کاشت درختان بود و در مدتی که پروژه ارباب خلیل اجرا می‌شد روی کار باغداران نظارت می کرد و خودش هم کمک‌دست آنها بود. بعد از اتمام پروژه به او پیشنهاد دادند که ۵۰ هکتار از زمین‌های محله صادقیه فعلی را جای دستمزد بردارد. زمین‌های صادقیه که الان محله ستارخان و بلوار فردوس و … در آن قرار دارد ارزش چندانی نداشت قبول نکرد و به جایش درخواست پول داشت؛ ارباب خلیل هم به حساب آن زمان حدود ۲ هزار تومان دستمزدش را داد و او را راهی کن کرد. »
بد نیست بدانید که ایده کاشت درخت در خیابان ولیعصر (عج) توسط کریم ساعی به عنوان بنیان‌گذار علوم منابع طبیعی در ایران و بانی ساخت پارک ساعی مطرح شد و با توجه به اینکه معتقد بود مناطق مسکونی و صنعتی تهران توسعه پیدا خواهد کرد، این شهر را ناگزیر از ساخت و توسعه فضای سبز می‌دید. با عملیاتی شدن ایده جنکل‌کاری و کاشت درختان در خیابان‌ها، درختان چنار خیابان ولیعصر با مدیریت ارباب خلیل باغدار معروف محله کن از خزانه چنار «باغ نو» تامین و راهی خیابان پهلوی سابق شد.
نقل است وقتی نهال‌ها کاشته شد شهردار وقت تهران تعجب کرد که نهال‌های کاشته شده احتمالا ریشه ندارند که تا این حد سریع کاشته شده‌اند. خبر به رضاشاه می‌رسد. او به همراه شهردار به بازدید پروژه می‌آید. چند نهال را از خاک بیرون می‌آورند و با تعجب می‌بینند نه تنها درخت‌ها ریشه دارند بلکه ریشه‌ها قطور و به هم تنیده هم هست.
گفته می‌شود در دو سوی مسیر ۱۸ کیلومتری خیابان مجموعا ۱۸ هزار چنار کاشته شد. البته برخی این تعداد را تا ۲۴ هزار اصله نیز برآورد کرده‌اند.
منبع: همشهری
