داستان برند موموتارو جینز: جین‌های ژاپنی که یک عمر دوام می‌آورند

در افسانه‌های اساطیری ژاپن، روی زره و لباس جنگجویان و قهرمانانی که به جنگ نیروهای تاریکی می‌روند، خطوط سفیدی دیده می‌شود که نمادی از افتخار، قدرت و اراده‌ی صلح بوده‌اند. این نشان و نماد عزم که در مکتوبات بین‌المللی «‌Battle Strings» نام گرفته است، حالا دوباره در قرن ۲۱ راه خود را به مرزهایی فراتر باز می‌کند:

در گوشه‌ای از این کشور، جایی که صنعت نساجی بیش از یک قرن قدمت دارد، گروهی از طراحان و صنعتگران هر روز دورهم جمع می‌شوند و با پشتکاری خستگی‌ناپذیر برای ساخت محصولاتی تلاش می‌کنند که پلی میان سنت‌های دیرین و دنیای مدرن امروز می‌کشد.

داستان برند موموتارو جینز (Momotaro Jeans)، روایت گروهی است که دو خط سفید موازی را نه‌فقط به‌عنوان نشان تجاری، بلکه برای ابراز هرروزه‌ی تعهد عمیق خود به کیفیت بی‌نقص کارشان بر جیب لباس‌های جین نقش می‌زنند. استادکارانی که در عصر تولید انبوه و مصرف‌گرایی مأموریت خود را حفظ میراث صنعت دنیم ژاپن می‌دانند و درعین‌حال نگاه جهان را به دستاورد خود خیره کرده‌اند:

هر شلوار یا پیراهن موموتارو جینز و ژاپن بلو، با نبردی برای انتخاب بهترین پنبه‌های زیمباوه آغاز می‌شود، با رنگرزی سنتی ایندیگو ادامه می‌یابد و روی دستگاه‌های شاتل باریک قدیمی به ثمر می‌نشیند. در پایان روز همین تقابل دیرینه با شتاب‌زدگی است که به این جین‌ها هویتی منحصربه‌فرد می‌بخشد.

در دنیایی که بسیاری از مردم کارایی را به‌‌اشتباه؛ نه با «بهینگی» بلکه با «سرعت» می‌سنجند، موفقیت موموتارو در بازارهای داخلی و جهانی از صبر و حوصله‌ی تمامی اعضای شرکت و دقت نظر دائمی آن‌ها حاصل می‌شود.

پسر بزرگ می‌شود، به جنگ شیاطین می‌رود، پیروز باز می‌گردد و به قهرمانی تبدیل می‌شود که نماد شجاعت، درستکاری و تعهد به کمال است. او به والدینش دوباره احساس جوانی و سرزندگی می‌دهد، گنجینه‌ها را به مردم باز می‌گرداند و صلح را همه‌جا برقرار می‌کند.

این افسانه چنان در فرهنگ ژاپن ریشه دوانده که امروز، موموتارو را می‌توان در همه‌جا، از کتاب‌های کودکان گرفته تا آثار هنری معاصر یافت. داستان او به‌نوعی ارزش‌های سنتی ژاپن را به مردم یادآوری می‌کند: تعهد به کیفیت، احترام به سنت‌ها و تلاش برای رسیدن به کمال.

اوکایاما، شهری که امروز به «جین‌ولی» ژاپن شهرت دارد، از یک قرن پیش قطب صنایع نساجی ژاپن محسوب می‌شد. در کوچه‌های باریک محله کورایچی، که حالا به‌عنوان قلب هنر «دنیم» ژاپن شناخته می‌شود، هنوز می‌توان ردپای تاریخ را در کارگاه‌های قدیمی و ماشین‌آلات عتیقه دید.

شهری عجیب که در آن عطر شکوفه‌های هلو با بوی نیل و پنبه‌ی خام در هم می‌آمیزد و هم‌زیستی سنت و نوآوری را ارج می‌نهد. موموتارو دقیقاً در همین نقطه‌ی تلاقی متولد شد.

در دهه‌ی ۱۹۶۰ نساجان کوجیما با استفاده از تکنیک‌های سنتی و ابزارهای قدیمی، پارچه‌هایی تولید می‌کردند که از لحاظ کیفیت و دوام با دنیم‌های آمریکایی رقابت می‌کرد.

(دنیم پارچه‌ای محکم با بافت‌های مورب است که از نخ‌های پنبه تولید می‌شود. تارهای این پارچه‌ها به رنگ آبی نیلی و پودهای آن سفیدرنگ هستند و ترکیب آن‌ها، ظاهر خاص پارچه‌های جینی را که می‌شناسیم، شکل می‌دهد).

هیسائو مانابه، بنیان‌گذار کالکت و بعدها موموتارو، کار خود را به‌عنوان رنگرز حرفه‌ای از سال ۱۹۸۶ در این منطقه آغاز کرد و سپس فعالیت خود را به تجارت منسوجات مختلف، سگک‌ها، دکمه‌ها و انواع لوازم مرتبط بافت توسعه داد. البته او در این دوران پارچه را مستقیماً به مشتریان عادی نمی‌فروخت، بلکه با شرکت‌های مختلف حاضر در این حوزه کار می‌کرد.

شرکت کالکت پارچه‌های جین را برای بهترین برندهای پوشاک ژاپن آماده می‌کرد. سفرهای متوالی به شهرهای مختلف به او فرصت داد راز و رمز بهترین شیوه‌های دوخت و تولید را یاد بگیرد. او می‌گوید:

در آن دوران شرکت ما از بهترین تولیدکنندگان جین در ژاپن پشتیبانی می‌کرد؛ از همه‌ی کسانی که محصولات وینتیج (Vintage) تولید می‌کردند. اما آرزو داشتم خودم هم در فرایند خلق محصولات نهایی دستی داشته باشم. البته ما واقعاً نمی‌دانستیم چطور باید این بخش کار را انجام دهیم. برای همین در سفرها و ملاقات با برندهای شریک، با دقت به کار آن‌ها نگاه کردیم.

وقتی مطمئن شدم دانش و تجربه‌ی لازم را کسب کرده‌ام، تصمیم گرفتم برند خودم را راه‌اندازی کنم. تا آن زمان کاملاً در رنگرزی نیلی و سایر بخش‌های کار با پارچه‌ها غرق شده بودم، پس فکر کردم چرا خودم لباس‌های جین تولید نکنم؟

قصدم این نبود که برندی جذاب و زودگذر را بنیان‌گذاری کنم، بلکه می‌خواستم چیزی بسازم که اصالت این منطقه را بازتاب دهد، جین‌هایی که صفر تا صد آن‌ها در کوجیما ساخته شده باشند. می‌خواستم برندی بسازم که نماینده‌ی تاریخ صنعتگری این منطقه باشد؛ اما انگار همه با من مخالف بودند، مخصوصاً اهالی شهر که انتخاب نام موموتارو را نابه‌جا می‌دانستند.

به‌این‌ترتیب سال ۲۰۰۶ برند موموتارو با شعار «ساخته‌شده با دست، بدون مصالحه» (Made by hand without compromise) تأسیس شد. هیسائو مانابه مصمم بود با الهام از جین‌های کلاسیک آمریکایی و تلفیق آن با تکنیک‌های سنتی ژاپنی، محصولی خلق کند که علاوه بر دوام و زیبایی، داستانی مفهومی نیز در دل خود داشته باشد.

در آن سال‌ها دنیای دنیم ژاپنی مسحور تولید انبوه و فست فشن بود، اما مانابه فلسفه‌ی «مونوزوکوری» را بر برند جدید خود حاکم کرد: هنر ساختن چیزها با عشق و وسواس. او معتقد بود در این کارگاه‌ها زمان مفهومی متفاوت دارد؛ هر مرحله از تولید باید با صبر و حوصله انجام شود، درست مثل یک مراسم چای سنتی.

سفر هر شلوار جین موموتارو از مزارع پنبه زیمباوه آغاز می‌شود. این پنبه‌ها که به‌خاطر الیاف بلند و استحکام فوق‌العاده‌شان شهرت دارند، به‌صورت دست‌چین برداشت می‌شوند و یکی از محبوب‌ترین گزینه‌های تولید جین‌های لوکس به شمار می‌روند. تمامی الیاف با دقت انتخاب می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که بهترین‌ها به کارخانه موموتارو می‌رسند.

فرایند تولید دنیم دستباف بسیار زمان‌بر است و تنها حجم محدودی از آن در هر روز تولید می‌شود. اما همین محدودیت، کیفیت بالا را در پی دارد و پارچه‌ها را خاص‌تر می‌کند. هیسائو می‌گوید:

ما می‌خواستیم منسوجات و جین ژاپنی را به بهترین گزینه در دنیا تبدیل کنیم. البته می‌دانستیم که از نظر تاریخچه و ریشه‌های جین، نمی‌توانیم با آمریکا یا اروپا رقابت کنیم. اما شخصاً فکر می‌کردم اگر روحیه‌ی ژاپنی کیفیت و صنعتگری ظریف را در تولید به کار بگیریم، احتمالاً می‌توانیم جین‌هایی را در اختیار مشتریان بگذاریم که هیچ‌کس دیگری در دنیا نمی‌تواند مشابه آن را بسازد.

الیاف پارچه‌ها با رنگ نیل طبیعی (Indigo) و به یکی قدیمی‌ترین روش‌های رنگ‌آمیزی پارچه در ژاپن رنگ می‌شوند. اساتید کهنه‌کار الیاف یا پارچه‌ها را با تکنیک‌های سنتی «آیزوم» در رنگ غوطه‌ور می‌کنند و بیرون می‌آورند، پروسه‌ای که گاهی ۱۵ بار تکرار می‌شود.

توجه به جزئیات در مراحل پایانی تولید نیز دیده می‌شود. از دوخت دقیق و محکم تا استفاده از لوگوی نمادین دو خط سفید روی جیب‌ها و سایر اجزای کار در کارگاه‌ها و کارخانه‌های موموتارو، تعهد برند به زیبایی‌شناسی و کیفیت را منعکس می‌کنند.

این ماشین یکی از قدیمی‌ترین دوستان من است. صدایش را می‌شناسم، از کوچک‌ترین تغییر می‌فهمم که کدام بخش نیاز به تنظیم یا روغن‌کاری دارد.

اما همه‌ی کارمندان این برند تجربه‌ای طولانی در این صنعت ندارند. برای مثال یوتو تاکاهاشی طراح جوان ۲۸ ساله و فارغ‌التحصیل دانشگاه هنر توکیو، یکی از هنرمندانی است که با استفاده از تکنیک‌های سنتی و مدرن، الگوهای جدیدی خلق می‌کند و در وصف محیط کار خود می‌گوید:

فکر می‌کنم اینجا سنت و نوآوری معنای واقعی خود را پیدا می‌کنند. ما به گذشته احترام می‌گذاریم؛ اما در آن متوقف نمی‌شویم.

یکی از شاخصه‌های منحصربه‌فرد موموتارو، استفاده از نخ‌های رنگی، به‌ویژه نخ صورتی در برخی درزها است. این انتخاب که در نگاه اول عجیب به نظر می‌رسد، به رنگ هلوی افسانه‌ای اشاره دارد.

در بخش کنترل کیفیت، هر درز، هر دکمه و هر پرچ با دقتی وسواس‌گونه بررسی می‌شود. دکمه‌های مسی دست‌ساز، پیش از دوخته شدن باید از هفت مرحله‌ی بازرسی بگذرند.

پرچ‌های نقره‌ای که نام موموتارو بر آن‌ها حک شده است، با دستگاه‌های مخصوصی نصب می‌شوند که فشار دقیق برای هر اتصال را تضمین می‌کنند. جالب اینکه حتی خرده‌پارچه‌ها و نخ‌های اضافی هم در پروژه‌های هنری محلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برآورده‌کردن اشتیاق مردم، همان‌قدر که برای مانابه انگیزه‌بخش بود، به استراتژی و تلاش فراوان هم نیاز داشت. در طول دوران توسعه، هیسائو برای جلب‌توجه مردم به محصولات داخلی تصمیم گرفت تمام مغازه‌های خیابانی را که تقریباً خاموش و تعطیل بود، بازسازی کند. کار با سه فروشگاه شروع شد و طی ۱۰ سال به ۳۷ سالن رسید.

ایده‌ی بعدی او از این واقعیت نشئت می‌گرفت که جوانان به هنرپیشه‌ها و دیگر اینفلوئنسرها نگاه می‌کردند و از آن‌ها الگو می‌گرفتند. هیسائو شاید پول زیادی نداشت که صرف تبلیغات کند، ولی موفق شد گروه زیادی از سلبریتی‌ها را دور هم جمع کند و محصولات موموتارو را به آن‌ها بدهد.

همین استراتژی به بزرگ‌ترین کمپین بازاریابی ممکن تبدیل شد: افراد مشهوری که جین ژاپنی می‌پوشیدند در همه‌جا حضور داشتند، از برنامه‌های تلویزیونی گرفته تا مصاحبه‌ها و جلد مجلات.

محصولات موموتارو در ژاپن با استقبال وسیع جوانان مواجه شد. آن‌ها به تمام جزئیات کوچک روی جین‌ها مثل پرچ‌های مخفی، انواع دوخت‌ها و نقش‌ها توجه می‌کردند و این موضوع به اعضای شرکت انرژی مضاعفی می‌داد. به همین دلیل آن‌ها ترغیب شدند در بازارهای خارجی نیز حضور پیدا کنند.

اما وقتی مانابه به اروپا رفت تا فروش خارج از کشور را ارزیابی کند، متوجه شد مردم این جزئیات بومی را درک نمی‌کنند و حتی توجه خاصی به آن نشان نمی‌دهند. مانابه از اینکه مشتریان می‌پرسیدند «سلواژ دیگر چیست؟» متعجب شد، اما دریافت که باید اصول طراحی لباس‌ها را تغییر دهد.

پارچه همیشه نقطه‌ی قوت آن‌ها بود، پس می‌توانستند روی این بخش متمرکز بمانند. سال ۲۰۱۰ برند ژاپن بلو (Japan Blue) را برای بازار بین‌المللی راه‌اندازی کردند تا لباس‌های جین را با همان پارچه‌های با کیفیت بالا تولید کنند، اما نه با تمرکز زیاد روی تمام جزئیات ظریف دوخت.

کاتسو مانابه پسر و جانشین هیسائو آن روزها را به‌خاطر می‌آورد:

البته این‌طور نبود که لباس‌های موموتارو اصلاً هیچ طرفداری در اروپا نداشته باشد، ولی تعدادشان زیاد نبود. برای ما زمان سختی بود، زیرا مردم می‌پرسیدند: «هی، این جین برند دیور ۳۲۰ دلار قیمت دارد و موموتاروی شما هم برچسب قیمتی ۳۲۰ دلاری خورده، اینجا چه خبر است؟ مگر کار شما چه ویژگی خاصی دارد؟» اینکه بخواهیم تاریخچه‌ی کامل، فرایندهای صنعتگری و زمانی را که صرف ساخت جین‌هایمان می‌کنیم برای همه توضیح دهیم، امکان‌پذیر نبود. برای همین ژاپن بلو را برای رهبری بازار بین‌المللی تأسیس کردیم.

پس از تأسیس برند بین‌المللی، ۲ تا ۳ سال طول کشید تا این شرکت به محصولاتی برسد که واقعاً مناسب بازارهای خارجی باشد.

نکته‌ی مهم دیگر، تفاوت سلیقه و البته فیزیک بدن مردم اروپا و ژاپن بود. حالا این شرکت باید متوسط قد مردم و همین‌طور سبک شلوارهایی را که آن‌ها می‌پوشیدند، مدنظر قرار می‌داد.

در کشور ژاپن شلوارها با سایزهای ثابتی (براساس اینچ یا سانتی‌متر) عرضه می‌شدند، ولی در اروپا و آمریکا این‌طور نبود. ممکن بود فردی سایز ۳۲ لیوایز را بپوشد، ولی هنگام خرید از برندی دیگر، سایز بالاتر یا پایین‌تری اندازه‌ی او شود.

پارچه‌های جین از موادی تولید می‌شوند که پس از شسته شدن جمع می‌شود و مدل شلوارهای تولیدی موموتارو، با جین‌های آب نخورده تولید می‌شد. مانابه برای درک اختلاف سایز دوخت و سایز فروش، به فروشگاه‌های بسیار زیادی مراجعه کرد و از فروشندگان آن‌ها راهنمایی خواست. بله، صبر و تمرکز مانابه این بار هم مثل گذشته به نتیجه رسید.

جیمز بارتون عکاس و کارگردان حوزه‌ی مد و فشن می‌گوید:

ده سال پیش وقتی شلوارهای جین موموتارو را «آینده‌ی دنیم» لقب دادیم، بسیاری ادعای ما را اغراق‌آمیز می‌دانستند. اما حالا تأثیر انکارناپذیر این برند ژاپنی بر صنعت جهانی دنیم کاملاً مشهود است. موموتارو باعث شد ما دوباره به مفهوم کیفیت فکر کنیم. آن‌ها ثابت کردند که هنوز هم مشتریانی هستند که حاضرند برای کیفیت واقعی هزینه کنند.

ماساهیرو سواکی، معاون ارشد بلو جینز می‌گوید:

پایه و اساس شرکت ما با تولید منسوجات شکل گرفت و در حال حاضر نیز پارچه‌های خود را به برندهای مشهوری، مانند رالف لورن آمریکا می‌فروشیم. سال‌های سال شاهد روندی بزرگ برای جین ممتاز در سراسر جهان بودیم. ما اولین شرکتی بودیم که متریال جین عالی را عرضه کردیم و ناگهان برندهای لوکسی مانند لویی ویتون و گوچی شروع به خرید پارچه‌های ما کردند. اوایل واقعاً شگفت‌زده شده بودیم.

ببینید، شرکت‌های تجاری زیادی در ژاپن هستند که کار خود را با کپی‌کردن طرح‌ها و کاهش هزینه‌ها پیش می‌برند. به همین دلیل کار ساده‌ای نبود که حضورمان را در بازار رقابتی، صرفاً با تولید دنیم خام و جین‌های دست‌دوز ادامه دهیم. پس چند زیرمجموعه راه‌اندازی کردیم تا نیازهای مختلف گروه‌های مردم را پاسخ دهیم.

افرادی هستند که جین را بخشی از سبک زندگی خود می‌دانند، برای هنری که روی لباس‌ها پیاده می‌شود اهمیت قائل‌اند و ما بهتر از هر شرکتی آن‌ها را درک می‌کنیم. زیربرند Rampuya را برای این هدف راه‌اندازی کردیم که فوق‌العاده‌ترین اجناس را به مشتریانی ارائه کنیم که جین را واقعاً درک می‌کنند و انتظارات بالایی دارند. از طرف دیگر موموتارو محصولات مد باکیفیت را در اختیار قشر وسیع‌تری می‌گذارد.

امروز برند موموتارو به بیش از ۸۰۰ برند داخلی و خارجی، پارچه‌ی جین می‌فروشد. این برند محله‌ی کوجیما را در جهان به خاستگاه جین خاص ژاپنی معروف کرد.

جین‌های موموتارو که با گارانتی مادام‌العمر فروخته می‌شوند، زیرا شرکت به کیفیت ماندگار البسه‌ای که تولید می‌کند، اطمینان دارد. به‌علاوه مشتریانی که به دنبال سفارش‌های ویژه‌ای هستند که به‌صورت معمول در هیچ‌کدام از گروه‌های اجناس وجود ندارد، می‌توانند سفارش خود را ثبت کنند.

یکی از اصول شخصی مانابه که حال‌وهوایی متفاوت به این برند می‌دهد، احترام به سلایق فردی و اعتقاد او به این موضوع است که نباید هیچ مدل و فرم خاصی را به مصرف‌کنندگان تحمیل کرد. او همچنین آینده را سرشار از امید و روشنی و راه‌هایی می‌بیند که به‌وقت خود گشوده می‌شوند:

آرزوی ما این است که مردم از پوشیدن جین لذت ببرند؛ نه اینکه به آن‌ها بگوییم باید این مدل را بپوشید، یا همه باید شکل هم باشند. ما جان و روحمان را در ساختن بهترین چیزهایی که می‌توانیم می‌گذاریم و به این کار ادامه خواهیم داد. دوست داریم با افرادی که عاشق محصولاتمان هستند، ارتباطی واقعی داشته باشیم و در کنار خلق ایده‌های جدید را در اولویت قرار دهیم.

میراث برند؟ هیسائو مانابه می‌گوید: «فقط این حقیقت که کیفیت واقعی، مانند یک هلوی رسیده، نیاز به زمان، مراقبت و عشق دارد تا به کمال برسد.»